Yüz Kemik Kırıkları (Zigoma, Maksilla, Mandibula)

Yüz kemik kırıkları, ev, iş ve trafik kazaları sonucunda meydana gelir. Bu tür kırıklar, yüzün anatomik bütünlüğünü oluşturan kemiklerin zarar görmesiyle karakterize edilir. Ayrıca deride açık yaralar olmadan da gelişebilirler. Ancak genellikle yüz derisini etkileyen patolojilerle birlikte ortaya çıkarlar. Yüz kemik kırıklarının tedavisi, hasarın boyutuna ve konumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu nedenle hızlı ve etkili bir müdahale, iyileşme sürecini önemli ölçüde etkiler. Dolayısıyla bu kırıklar, medikal müdahalenin yanı sıra dikkatli bir takibi gerektirir.

Yüz Kemik Kırıklarının Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi ile Tedavisi

Yüz kemik kırıkları, plastik ve rekonstrüktif cerrahinin önemli bir uygulama alanını oluşturur. Travmatik etkiler sonucu, alın, burun, göz çevresi, elmacık kemikleri, alt ve üst çene kemikleri zarar görebilir. Bu hasarlar, estetik ve fonksiyonel açıdan ciddi sorunlara yol açabilir. Plastik cerrahi, hasar gören yüz kemiklerinin onarılmasında kritik bir role sahiptir. Tedavi süreci, kırığın konumu, türü ve etkilediği kemiklere göre değişiklik gösterir. Plastik ve rekonstrüktif cerrahi müdahaleleri şunları içerebilir:

  • Kırık kemiklerin yeniden konumlandırılması ve sabitlenmesi.
  • Yüz simetrisinin ve estetik görünümünün korunması veya yeniden sağlanması.
  • Fonksiyonel iyileşmeyi destekleyen tedaviler.

Yüz kemik kırıkları tedavisinde, hasta sağlığı ve güvenliği önceliklidir. Plastik cerrahi, yüzün estetik bütünlüğünü korurken, fonksiyonel iyileşmeyi de maksimize eder. Dolayısıyla bu alandaki müdahaleler hem estetik hem de fonksiyonel sonuçlar açısından hayati öneme sahiptir. Yüksek enerjili yaralanmalarda, özellikle trafik kazalarında, çoklu kemik kırıkları oluşabilir. Bu durumda, kapsamlı bir tedavi planı gereklidir. Plastik cerrahi, yüzdeki hasarın kapsamlı değerlendirilmesi ve buna yönelik bir tedavi planının uygulanması sürecinde merkezi bir rol oynar.

Maksilla, Zigoma ve Orbita Bölgelerinde Cerrahi Müdahaleler

Yüz kemik kırıkları, özellikle maksilla, zigoma ve orbita gibi kritik bölgelerde meydana geldiğinde, cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu kırıklar genellikle ciddi estetik ve fonksiyonel sorunlara yol açar. Tedavi süreci, hasarın şiddetine ve yüzün hangi bölgesinin etkilendiğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Etkilenen bölgeye göre cerrahi müdahaleler şunlardır:

  • Maksilla kırıkları için açık redüksiyon ve internal fiksasyon,
  • Zigoma kırıklarında yüz konturunun yeniden şekillendirilmesi,
  • Orbita kırıklarında görme fonksiyonunun korunması amacıyla hassas müdahaleler.

Cerrahi müdahale, kırığın tipine ve konumuna göre planlanır. Ameliyat sonrası iyileşme süreci, hastanın genel sağlık durumu ve operasyonun karmaşıklığına bağlı olarak değişir. Ödem ve şişliklerin azalması, alttaki yapıların daha net değerlendirilmesini sağlar. Bu sayede, yüzün estetik ve fonksiyonel bütünlüğünün korunması hedeflenir. Sonuç olarak, bu cerrahi müdahaleler, yüz kemik kırıklarının tedavisinde kritik bir rol oynar.

Yüz Kemik Kırıklarının Sebep Olduğu Sağlık Sorunları

Yüz kemik kırıkları, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Öncelikle, bu kırıklar yüzde estetik bozukluklara neden olur. Kırıkların yerleşimine bağlı olarak, bireylerde çeşitli fonksiyonel problemler de görülebilir: Göz çevresi kırıkları:

  • Hareket kısıtlılığı
  • Çift görme
  • Görme kaybı

Alt ve üst çene kırıkları:

  • Isırma zorluğu
  • Konuşma bozuklukları

Elmacık kemiği kırıkları, çenenin normal hareketini kısıtlayabilir. Böylece, bireyin yemek yeme ve konuşma fonksiyonları olumsuz etkilenebilir. Burun kırıkları ise, solunum yollarında tıkanıklıklara ve dolayısıyla nefes almakta güçlüğe sebep olabilir. Tüm bu etkiler, yüz kemik kırıklarının sadece estetik bir sorun olmadığını, aynı zamanda bireyin günlük yaşam kalitesini doğrudan etkileyebilecek ciddi sağlık problemlerine yol açabileceğini gösterir. Bu yüzden, yüz bölgesindeki kırıkların teşhis ve tedavisi büyük önem taşır.

Yüz Kırıklarının Cerrahi Tedavisi

Yüz kemik kırıklarının onarımı, çoğunlukla genel anestezi altında gerçekleştirilen karmaşık bir süreci içerir. Ameliyata, yüzdeki kırıklara hassas bir şekilde ulaşmak için, estetik kriterlere uygun ince kesiler atılmasıyla yapılması ile başlar başlanır. Bu kesilerin yerleşimi hem estetik sonuçları optimize etmek hem de işlevsel iyileşmeyi sağlamak amacıyla özenle seçilir. Kesi yerleri arasında;

  • Ağız içi
  • Yüz derisinin kıvrım alanları
  • Saç, kaş kenarları ve alt göz kapağı gibi estetik olarak daha az dikkat çeken bölgeler

Bulunur. Gerekli durumlarda, vücudun başka bir yerinden kemik veya doku transferi yapmak için ek kesiler yapılabilir. Kırıklar düzeltilip yerlerine oturtulduktan sonra, kemiklerin sabitlenmesi için çeşitli yöntemler kullanılır. Bu yöntemler arasında;

  • Tel dikişler
  • Dişlere uygulanan metal arklar ve teller
  • Titanyum plaklar ve vidalar

Yer alır. Bu teknikler, kırıkların doğru birleşmesini sağlarken, yüzün estetik ve işlevsel bütünlüğünün korunmasına olanak tanır. Tedavi sonrası dönemde, hastanın hızlı bir iyileşme süreci geçirmesi için gerekli tıbbi destek sağlanır.

Yüz Kemik Kırıklarının Onarım Yöntemleri

Yüz kemik kırıkları ameliyatları, genellikle hastaların genel anestezi altında tedavi edildiği ciddi işlemlerdir. Cerrahi müdahaleyle, ince  uygun kesiler aracılığıyla yapılarak hasar görmüş bölgeye erişim sağlanır. Kesiler, estetik endişeler gözetilerek ağız içi ya da yüzün gizli kıvrımlarında gerçekleştirilir. Böylelikle, ameliyat izlerinin minimumda kalması en aza indirgenmesi hedeflenir. Kırık kemiklerin düzeltilip yerlerine oturtulması sürecinde, bir dizi farklı tespit materyali kullanılır. Bu materyaller şunlardır:

  • Titanyum plaklar ve/veya vidalar
  • Eriyebilir plak ve/veya vidalar
  • Tel dikişler
  • Dişlere uygulanan metal ark ve teller
  • Eksternal fiksatör
  • Vücuttan alınan kemik
  • Kadavradan alınmış kemik, kıkırdak, kemik macunu, kemik tozu
  • Alloplastik malzemeler: Silikon, poröz hidroksiapatit, metil metakrilat, titanyum meş

Bu materyaller, çoğu zaman hastanın vücudunda herhangi bir sorun oluşturmadan ömür boyu kalabilir. Ancak, herhangi bir problem oluşması durumunda, materyallerin çıkarılması için ikinci bir operasyon gerekebilir. Dolayısıyla, yüz kemik kırıkları ameliyatı, yüksek derecede uzmanlık ve dikkat gerektiren bir prosedürdür.

Yüz Bölgesindeki Kırıkların İyileşme Süreci

Yüz kemiklerinde meydana gelen kırıklar, travmaya bağlı olarak şişlik ve morarma ile kendini gösterir. İlk olarak, bu belirtiler doğal karşılanmalıdır. Şişliklerin azalması için bazen birkaç gün beklenmesi gerekebilir ki bu süreç, ameliyatın başarısını artırır. Ameliyat sonrası, iyileşme sürecinde şişliklerin artması beklenen bir durumdur. Şişliklerin tamamen inmesi genellikle 3–4 haftayı bulabilir. Yüz bölgesindeki kemiklerin iyileşmesi hızlıdır; 10–15 gün içinde kaynama başlar ve ağrılar azalır.

  • Ameliyat izleri, genellikle ağız içi, kirpik altı veya saçlı deri gibi görünmeyen bölgelerden yapılır, bu nedenle iz problemi minimaldir.
  • Ancak alt çene kırıklarında, ağız içinden müdahale mümkün olmadığında, çene üzerindeki kesiden kaynaklı belirgin izler kalabilir.

Yüz kırıkları, duyusal ve motor sinirleri de etkileyebilir. Bu hasar, yüzde uyuşukluk, his kaybı veya mimik kaslarında felce yol açabilir. Dolayısıyla tedavi; hem fiziksel iyileşmeyi hem de fonksiyonel iyileşmeyi hedeflemelidir. Bu süreçte, hastaların detaylı bir takip ve gerektiğinde rehabilitasyon programına dahil edilmesi önemlidir.

Prof. Dr. Osman Metin Yavuz
Prof. Dr. Osman Metin Yavuz

1956 yılında Trabzon' da doğmuştur. Lisans öncesi öğrenimlerinin ardından 1974 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi' nde başladığı tıp eğitimini 1982 yılında tamamlayarak tıp doktoru unvanı almıştır. 1982-1985 yılları arasında Adana Şakirpaşa Sağlık Ocağında, üç yıl süreyle Pratisyen Hekim olarak mecburi hizmet yapmıştır.

NEREDEYİZ